Noodzaak tot onderwijsvernieuwing

Behalve schrijven, ik ben een tekstschrijver in hart en nieren, houdt het onderwijs me bezig, mede door mijn eigen kids die af en toe zo worstelen in dit veel te strakke en gedateerde schoolsysteem. Een systeem, dat piept en kraakt aan alle kanten, en naar mijn mening (en die van vele anderen) niet meer voldoet en compleet op de schop moet. Het verbaast me alleen, zeker omdat zoveel mensen het anders willen, dat er nog zo weinig veranderingen merkbaar zijn. Vandaar dat ik dacht, ik ga erover schrijven, ook al heb ik de (onderwijs)wijsheid niet in pacht. Erover schrijven, voelt in ieder geval als in actie komen. Ik voel me soms zo machteloos en verdrietig als ik mijn eigen kinderen zie strugglen. En ik weet dat ik niet de enige ouder ben die dit met regelmaat ervaart.

Meer geld en hogere salarissen zijn niet de oplossing

Ik heb veel respect voor leerkrachten die, zwichtend onder een enorme werkdruk, elke dag hun best doen en elke leerling proberen te geven wat hij/zij nodig heeft. Ik sta dan ook achter de staking deze week. Alleen meer geld en hogere salarissen, wat ook nodig is, leiden nog niet tot een onderwijssysteem dat aansluit op de behoeften, wensen en eisen van nu en de toekomst. Daarvoor zullen onderwijsdeskundigen, dat ben ik niet, een krachtig bewustwordings- en veranderplan moeten schrijven, waarin het onderwijssysteem vanuit totaal andere pijlers opnieuw gevormd wordt.

Vragen en verandersuggesties

Geïnspireerd door onder andere ‘Het Onderwijsvragenboek’ heb ik als moeder van twee hoogsensitieve kinderen een aantal vragen en verandersuggesties. Vermeld het toch nog even, dit is geen verwijt naar leerkrachten en scholen, weet uit ervaring dat ze dingen ook graag anders zouden willen doen, maar ook aan het systeem gebonden zijn.

Waarom wordt er zo’n prestatiedruk op kinderen gelegd? Ze moeten ‘binnen de lijntjes’ kunnen schrijven, kunnen ‘race-rekenen en -lezen’…, etc. Pfff… zucht… het zijn kinderen…, laat ze op hun eigen manier en tempo spelend leren, de wereld ontdekken en hun motoriek ontwikkelen, zoals in Finland. Het Finse schoolsysteem levert momenteel de beste resultaten ter wereld op. Waarom doen wij het hier dan zo anders?!
Waarom moeten kinderen aan de norm voldoen en worden ze constant met gemiddelden vergeleken, terwijl geen één kind standaard is?
Waarom ligt de focus op cognitieve prestaties en toetsing, terwijl de wereld van vandaag schreeuwt om kwaliteiten en tools zoals: veranderskills, leiderschap, snel kunnen kunnen schakelen, oplossingsgerichtheid, out-of-the-box-denken, creativiteit, empathie, liefde, dankbaarheid, verbinding, repect, vitaliteit, zingeving, balans en authenticiteit. Kinderen barsten van de creativiteit en hebben geweldige ideeën, vooral de creatieve beelddenkers, alleen is hiervoor amper ruimte, omdat ze zich moeten schikken naar het systeem.
Waarom wordt er nog te veel gekeken naar wat kinderen nog niet goed kunnen i.p.v. naar hun individuele talententen, zoals in Finland? Daar focust het onderwijs zich op het individuele talent per leerling. Tot 16 jaar krijgen leerlingen er geen gestandaardiseerde toetsen.
Waarom zitten kinderen het grootste gedeelte van de dag op een stoel in een klaslokaal, luisterend naar een leerkracht? Op elke plek kan er geleerd worden. Helemaal effectief en gezond is om leren te combineren met bewegen en natuur.
Waarom is er zo weinig ruimte voor beweging en ontspanning (zoals yoga en meditatie)? Zoveel kinderen ervaren stress, zitten hele dagen te wiebelen op hun stoel en komen overprikkeld thuis. De dag beginnen en eindigen met in- en ontspanning (een uurtje per dag), zou al zo’n groot positief verschil maken.
Waarom heerst er zo’n hardnekkige hokjesgeest en is er weinig ruimte voor eigenheid? Te stil is niet goed, dan ben je a-sociaal of introvert, te druk is niet goed, dan heb je ADHD… Wat is dan wel normaal?
Waarom is er niet meer ruimte voor andere manieren van leren dan de standaardmethodes, zodat alle zintuigen aan bod komen. Dat is zo’n verademing voor vooral de beelddenkers!
Waarom zijn er jaarklassen i.pv. leergroepen op basis van niveaus en interesses?
Waarom is de duur van de basisschool niet variabel, zodat vroeg- en laatbloeiers eerder/later dan 4 jaar kunnen starten en naar behoefte langer/korter over de totale periode kunnen doen. Sommige kinderen zijn bijvoorbeeld na groep 8 sociaal-emotioneel nog echt niet klaar voor het voortgezet onderwijs.
Waarom wordt het onderwijs niet holistischer ingestoken? Mensen zijn geen ‘leerfabrieken’ die je vol kunt stoppen met kennis, maar we bestaan uit een lichaam, geest en ziel die onderling in balans moeten zijn. Pas dan kun je de beste versie van jezelf worden en écht floreren!
Waarom is er binnen het onderwijs nog zo weinig kennis van hoogsensitiviteit en meer- en hoogbegaafdheid? Terwijl kinderen steeds sensitiever en intelligenter lijken te worden.
Waarom zitten er soms dertig of meer kinderen in een klas? Dan kom je toch niet meer tot leren…, laat staan als je dan ook nog eens hoogsensitief bent…
Waarom zitten we aan strikte schoolvakanties vast? Het zou toch veel prettiger zijn, zoals in het bedrijfsleven, dat kinderen en leerkrachten vakantiedagen op kunnen nemen als ze het nodig hebben?
Waarom hebben leerkrachten zoveel administratieve taken? Elke scheet moet vastgelegd en gerapporteerd worden. Kan dit niet anders georganiseerd worden?
Waarom ‘moeten’ kinderen vijf dagen naar school? We ‘moeten’ al zoveel met zijn allen in een onze ‘moet-presteer-en-alles-voor-de-buitenkant-maatschappij.’ Laten we het onze kinderen anders leren. Geluk is goed in je vel zitten en tevreden zijn met wie je bent en wat er is.
Waarom worden scholen afgerekend op schoolprestaties en in-, doorstroom- en uitstroompercentages? Er zijn zoveel meer variabelen die iets over de kwaliteit van een school zeggen. Hadden maar wat meer scholen het lef om rebels buiten de gebaande paden te gaan. There is where the magic happens…

Dat waren een heleboel vragen… Ik ben heel erg benieuwd wat jij hier nu van vindt. Waar liggen volgens jou kansen, mogelijkheden en quick wins voor onderwijsvernieuwing? Ik hoor ze graag via maartje@tekstmetzin.nl.